ფაშიზმი

ტერმინი ფაშიზმი იტალიური სიტყვიდან ფაშეს მომდინარეობს და ნიშნავს "წნელის შეკვრას"
რომლიდანაც გამოშვერილია ნაჯახი, ამ ტერმინმა იდეოლოგიური მნიშვნელობა შეიძინა პირველი
მსოფლიო ომის დამთავრების შემდეგ, ტუ ლიბერალიზმი, კონსერვატიზმი და სოციალიზმი მეცხრამეტე
საუკუნის იდეოლოგიებია ფაშიზმი მეოცე საუკუნის პირმშოა შეიძლება ითქვას ორ მსოფლიო ომს
შორის პერიოდისა. ფასიზმი არ უნდა გავაიგივოთ უბრალო რეპრესიებთან, ის არის ჯანყი
თანამედროვეობის,განმანათლებლობის იდეების,ღირებულებების და მათ მიერ
წარმოქმნილი პოლიტიკური შეხედულებების წინააღმდეგ,მიუხედავად იმისა რომ ფაშიზმის
უმთავრესი იდეებისა და დოქტრინების საფუძველი შეიძლება მე-19 საუკუნეში ვიპოვოთ
ამ იდეებს ბიძგი მისცა პირველ მსოფლიო ომმა და მისმა შედეგებმა, ამასთან დემოკრატიის
კრახმა ევროპის უმეტეს ნაწილში სადაც ის ჩანაცვლებულ იქნა ავტორიტარული ან ფაშისტური რეჟიმებით
გამომდინარე იქიდან რომ დემოკრატიული მტავრობები სუსტი და არასტაბილური აღმოჩნდა
ეკონომიკური და პოლიტიკური კრიზისების პირისპირ მეტად მიმზიდველი გახდა პიროვნულად
ძლიერი ლიდერის გამოჩენა, და კიდევ ერთი პირველმა მსოფლიო ომმა დატოვა იმედგაცრუებული
ნაციონალიზმისა და შურისძიების მწარე მემკვიდრეობა, იმედგაცრუება განსაკუთრებით იგრძნობოდა
დამარცხებულ გერმანიაში, იტალიაში და იაპონიაში.
ფაშისტები არ არიან მოწოდებული იდეებისა და თეორიებისთვის, არამედ ისინი იყენებდნენ
ამ დოქტრინებს პოლიტიკური აქტივობისათვის ისინი ყურადღებას ამახვილებენ ქმედებაზე და
არა იდეებზე სულზე და არა ინტელექტზე.როგორც უკვე ითქვა ფაშიზმი
იკვებებოდა მე-19 საუკუნის იდეებით და თეორიებით, მათ შორის ერთ-ერთი ასეთი თეორია იყო
ანტირაციონალიზმი, ამ თეორიამ ფაშიზმს განმანათლებლობის მოწინააღმდეგე აზროვნების ყველაზე
რადიკალური და უკიდურესი ფორმები შესძინა,მიანიჭა ანტიინტელექტუალური ხასიათი, აბსტრაქტული
აზროვნების მიმართ ზიზღი, ფაშიზმი აქცენტირებული იყო სულზე ემოციებსა და ინსტიქტებზე
ჰიტლერი და მუსოლინი ფაქტობრივად პროპაგანდისტები იყვნენ რადგან მათ იდეები და თეორიები იმის
გამო აინტერესებდათ რომ მათ შესწევდათ ძალა მასებზე გავლენა მოეხდინათ, გამოეწვიათ ემოციური
რეაქცია და მასები აღეძრათ სამოქმედოდ.
ფაშიზმზე გავლენა იქონია ასევე სოციალურ-დარვინიზზმა, დარვინის ევოლუციის თეორია
რომელიც სპენსერმა საზოგადოებას მოარგო, ამ თეორიის მიხედვით ბრძოლა ცხოვრების ბუნებრივი და
გარდაუვალ პირობად მიიჩნევენ, მხოლოდ კონკურენცია და კონფლიქტი იძლევა პროგრესის გარანტს და
უზრუნველყოფს ძლიერებისა და მოხერხებულების კეთილდღეობას, ხოლო სუსტები უნდა დამარცხდნენ.
ჰიტლერი ომს მთელი არსებობის უცვლელ კანონს უწოდებს ფაშიზმი კი ომს თავისთავად სიკეთედ
მიიჩნევს, ფაშისტებისთვის სისუსტე ზიზღს იწვევს ისინი უნდა შეეწირონ საერთო კეთილდღეობას
სისუსტე და ნაკლი არ უნდა ავიტანოთ სუსტები უნდა განადგურდნენ ქადაგებს ფაშიზმი,ასე რომ
განადგურება პოზიტიურად აღიქმება. ფაშიზმი უარყოფს თანასწორობას, ის არის ელიტისტური და
პატრიარქალური მისი იდეები ეყრდნობა რწმენას რომ აბსოლიტური ლიდერობა ბუნებრივი და სასურველია
მათ სჯერათ რომ საზოგადოება შედგება სამი ტიპის ადამიანებისგან პირველი ყოვლისმომცველი
ლიდერი რომლის ძალაუფლება უზენაესია, მეორე ეს არის მეომარები რომლებიც არიან ერთგულნი და
თავგანწირულნი სამშობლოსათვის, და მესამე მასები რომლებიც სუსტები ინერტულები და უცოდინარები
არიან და რომელთა ბედიც უპირობო მორჩილებაა.ლიდერობის მიმართ დიდი ზეგავლენა მოახდინა ნიცშეს
იდეამ ზეკაცი შესახებ, ნიცშეს ძირითადი იდეები ჩამოყალიბებულია "ესე იტყოდა ზარატუსტრა"-ში
სადაც ფილოსოფოსი აკრიტიკებს თავის ეპოქას, თავის თანამედროვეობას იმ სასტიკ გარყვნილ, ბოროტებით,
შურით,ძალადობით თვალთმაქცობით,მზაკვრობით სავსე დროს როცა ადამიანებმა დაკარგეს თავიანთი პირველი
ნიშანი- ადამიანობა მათ დაივიწყეს ყოველივე მათ შორის უმთავრესი დაივიწყეს "ღმერთი", უფრო მეტიც
ადამიანებმა ღმერთი მოკლეს ის მათდამი სიბრალულმა მოკლა ამბობს ნიცშე სწორედ ასეთ დროს ნიცშე
ცდილობს მოძებნოს გამოსავალი არსებობისათვის იმ სამყაროში სადაც არ არ ის ღმერთი სწორედ ასეთ დროს
შემოაქვს ცნება "ზეკაცი" ესაა ადამიანი ოღონდ არა ის ადამიანი რომელიც აქამდე არსებობდა ესაა ნიჭიერებით
პატიოსნებით, ყოველგვარი სიკეთით და ქველობით დაჯილდობული არსება რომელიც უნდა წაუძღვეს ადამიანებს
მომავალი ცხოვრებისაკენ,ამრიგად პრინციპი რომ ყოველგვარი ძალაუფლება ლიდერისგან მომდინარეობს ფაშისტური
სახელწიფოს ძირითად პრინციპად იქცა.
ფაშიზმი ასევე ეყრდნობა შოვინისტური და ექსპანსიური ნაციონალიზმის უკიდურეს ფორმას,
ეს თეორიები ერებს არათანასწორ და დამოკიდებულ ერთობებად მიიჩნევს,არამედ კონკურენტებად დომინანტობისთვის
ბრძოლაში, ფასისტური ნაციონალიზმი ქადაგებდა ერთი ერის უპირატესობას სხვა ერებზე ეს ასახული იყო არაინიზმის
იდეით, რწმენით რომ გერმანელი ხალხი მმართველ რასას წარმოადგენს, ფაშიზმი ცდილობს არა უბრალოდ
ხელი შეუწყოს პატრიოტიზმს, სამშობლოს სიყვარულს, ის ცდილობს ნაციონალური იდენტურობის გამძაფრებული
და მილიტარისტული გრძნობის დამკვიდრებას, მართლაც მისი მიმზიდველობა ეროვნული სიდიადის მიღწევის
დაპირებით იყო გამოწვეული.
კიდევ ერთი მთავარი იდეა რაც ფაშიზმში იყო ეს არის ებრაელების დევნა იგივე ანტისემიტიზმი ჰიტლერმა
ხელისუფლების გამყარებისთანავე დაიწყო ებრაელების განდევნა საზოგადოებრივი, პოლიტიკური, ეკონომიკური და სხვა
სფეროებიდან,ის იყო შეპყრობილი იმ იდეით რომ ებრაელბის არსებობა ხელს უშლიდა გერმანელი ერის არსებობას ისტორია
იყო ებრაელების და გერმანელების კონფლიქტი ან გერმანია გაიმარჯვებდა ან დამარცხდებოდა მათ შორის კონფრონტაცია
შეუძლებელი იყო, ჰიტლერი გერმანიის ყველა უბედურებას ებრაელებს აბრალებდა ისინი იყვენენ დამნაშავენი პირველი მსოფლიო
ომის შემდეგ მათ სამარცხვინო ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერაში და გერმანელების დამცირებაში , ისინი იყვენენ ეკონომიკური
კრიზისების შიმშილის გაჭირვების და ყველა უბედურების სათავეები ჰიტლერს თითქმის ყველგან ისინი ელანდებოდა
ასე რომ ისინი უნდა განადგურებულიყვნენ, რასაც საბოლოოდ მოჰყვა ჰოლოკოსტი რის შედეგადაც დაახლოებით 6 მილიონი ებრაელი
ამოხოცა გაზის ბანაკებში

ამრიგად ფაშიზმში ესაა მკაცრი რადიკალური მებრძოლი იდეოლოგია დაფუძნებული ლიდერობაზე
ესაა უსაზღვრო დიქტატურა სადაც გამოიყოფა შემდეგი მთავარი დებულებები:

სახელმწიოფოს თაყვანისცემა
შოვინისტური ნაციონალიზმი
ვოლუნტარიზმი
ერის სიდიადე
ორგანული ერთობა
პრაგმატული ანტისემიტიზმი
კოლონიური ექსპანსია