Showing posts with label სოციალურ_პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი. Show all posts
Showing posts with label სოციალურ_პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი. Show all posts

Saturday, April 21, 2012

ევროპაცენტრიზმი ლიბერტარიანიზმი

                                                        ევროპაცენტრიზმი 
 ევროპაცენტრიზმი ეთნოცენტრიზმის ერთ-ერთი ნაირსახეობაა( როგორც ლოგოცენტრიზმი, ანთროპოცენტრიზმი) რომელიც მიიჩნევს რომ ევროპა თავისი კულტურით ფასეულობებითა და ღირებულებებითი იდეალებით წარმოადგენს მსოფლიოს ცენტრს , სოციალურ-კულტურული მოწყობის ნიმუშს ჭეშმარიტ უკანასკნელ ინსტანციას. მისი თანამედროვე ტენდენციები ვლინდება სხვადასხვა სახის ევროპულ გაერთიანებათა შექმნასა და გაფართოებაში (ევროკავშირი, ევროსაბჭო) რომლებისკენაც მიისწრაფვიან სხვადასხვა ქვეყნები მათ შორის არაევროპულებიც

                                                       ლიბერტარიანიზმი
ლიბერტარიანიზმი იდეურ პოლიტიკური მიმართულებაა, რომლისთვისაც დამახასიათებელია სახელმწიფოს როლისა და ფუნქციების აბსოლიტურ მინიმუმამდე  დაყვანა, ამ რწმენას საფუძვლად უდევს კერძო საკუთრებისა და საბაზრო ეკონომიკის პრინციპების ჯანსაღი სოციალური ცხოვრების ბაზისურ პრინციპებად გამოცხადება. ლიბერტარიანელები გამოდიოდნენ ადამიანის ბუნებრივი მოტვაციით ნაკარანხევი ქცევის ნებისმიერი შეზღუდვის წინააღმდეგ სულ ერთია საქმე ეხება ოჯახს რელიგიას თუ სახელმწიფოს.
                                    
                                                             პლურალიზმი
პლურალიზმი  არის იდეალისტური მოძღვრება რომელიც უარყოფს სამყაროს ერთიანობას და ამტკიცებს რომ მას საფუძვლად უდევს მრავალი ერთმანეთთან დაუკავშირებელი სულიერი არსი.  პოლიტიკურად ნიშნავს- სახელმწიფოს მმართველობის მრავალპარტიულ ფორმას რომელიც მნიშვნელობას ანიჭებს საზოგადოებრივი  ეკონომიკურ კულტურულ პოლიტიკური ინსტიტუციების მრავალფეროვნებას.

                                                              დემაგოგია
დემაგოგია ესაა ცრუ დაპირებებით ფარისევლობით გავლენის მოხდენა  ადამიანებზე, პოლიტიკურად შეუგნებელ მასებზე მათი ნდობის მოსაპოვებლად

Wednesday, April 11, 2012

თაობა; ტრადიცია; ნაციონალიზმი; კულტურა;

                                                   ნაციონალიზმი
გამაერთიანებელი, აღმშენებლობის სოლიდარობის თვითგამორკვევის,პოლიტიკურ და ეკონომიკური დამოუკიდებლობის, ანტიკოლონიალიზმის, ძმობის ფაქტორია და ამავე დროს იგი კოლონიური ექსპანსიის იმპერიალიზმის აგრესიის ნგრევის ექსპლუატაციის ტოტალიტარიზმის ფაქტორიცაა, ნაციონალიზმი შედეგებში ვხედავთ პატრიოტიზმის დამოუკიდებლობის კულტურულ აღორძინების ეკონომიკური განვითარებას და ამავე დროს კარჩაკეტილობას პროვინციალიზმს კონფლიქტებს შოვინიზმს ფაშიზმს ბელადებს გათიშვას აგრესიას გენოციდს.



                                                       ტრადიცია
ტერმინი აღნიშნავს იმ იდეებს პოლიტიკურ პრაქტიკასა და ინსტიტუტებს რომელბმაც დროის გამოცდას გაუძლეს და საზოგადოებას წინა ეპოქებიდან გადმოეცა  მემკვიდრეობით ჩვეულებრივი გაგებით ტრადიცია აღნიშნავს განგრძობითობას მემკვიდრეობითობას თაობებს შორის. ტრადიცია გამოკვეთილია პროგრესთან და რეაქციასთან  შეპირისპირებისას კერძოდ  თუ პროგრესი წინსვლას, წარსულზე დაშენებას ნიშნავს  ხოლო რეაქცია საათის ისრების უკან დაბრუნებას, ტრადიცია უპირველეს ყოვლისა წარსულის შენარჩუნებას ან განგრძობას ნიშნავს.
     სოციოლოგიის თვალსაზრისით ტრადიციები სოციალური ან კულტურული მემკვიდრეობის ელემენტებია, რომელბიც თაობიდან თაობას გადაეცემა და სოციალურ ჯგუფში ხანგრძლივად შენარჩუნდება, ტრადიიც სახით გვევლინება გარკვეული საზოგადოებრივი დანაწესები, ნორმები, და ქცევის წესები,დამოკიდებულებები კონკრეტული მორალური და ზნეობრივი ღირებულებებისადმი,ადათები და წეს-ჩვეულებები



                                                         თაობა
სოციალურ-ასაკობრივი კატეგორია ნომინალური ჯგუფი დემოგრაფიულად თაობა არის ასაკობრივი ჯგუფი დროის დაახლოებით ერთსა და იმავე პერიოდში დაბადებული ადამიანების ერთობლიობა. თაობად მიჩნეულია დროის შუალედი დაახლოებით 30 წელი, რომელიც თითოეულ ბუნებრივ თაობებს აშორებს შემდგომისაგან, ე.ი პერიოდი გარკვეულ ასაკობრივ ერთობლიობის დაბადებასა და მათი შვილების დაბადებას შორის. გენეალოგიის თვალსაზრისით თაობებს აღნიშნავს საერთო წინაპრისგან წარმოშობილი კოჰორატს ხოლო სოციოლოგიის თვალსაზრისით თაობა ნიშნავს საზოგადოების იმ წევრთა ასაკობრივ ჯგუფს რომლებიც არა მარტო ერთსა და იმავე დაიბადნენ, არამედ საერთო ცხოვრებისეული გამოცდილება ინტერესები შეხედულებები,აღქმის უნარი და იდენტური თვითცნობიერება აქვთ.


                                                            კულტურა
     კულტურა ლათინური ზმნიდან  colo წარმოდგება და ნიშნავს (ნიადაგს) მოვლას, დამუშავებას ზრუნვას, კულტურა ისაა რაც გადაეცემა ის არის სოციალური მემკვიდრეობა ,კულტურა ისაა რასაც სწავლობენ, ის სოციალიზაციის პროცესში შეძენილი საყოველთაოდ მიღებული ანუ საზოგადოებისთვის საერთო ნორმების და ღირებულებების ერთობლიობაა და სისტემა. კულტურის შემადგენელი ელემენტებია: 1 ენობრივი ფენომენები 2 ცნებებს შორის მიზეზ-შედეგობრივი და ფუნქციონალური კავშირების გამომხატველი ურთიერთობები 3 ღირებულებები რომელბიც დაკავშირებულია მიზნებთან რისი მიღწევისაკენაც საზოგადოება ისწრაფვის 4 წესები და ნორმები რომლებიც არეგულირებს ადამიანთა ქცევას






იდენტობა მერიტოკრატია ანტაგონიზმი ეტატიზმი ექსტრემიზმი პატერნალიზმი კონფორმიზმი

                                                             იდენტობა
    იდენტობა  არის თავისთავადობის შეგრძნება რომელიც ბავშვს უყალიბდება ზრდის პროცესში, ესაა ინდივიდის თვითცნობიერების მნიშვნელოვანი კომპონენტი-წარმოდგენების სისტემა საკუთარ თავსა და თვისებებზე, უნარებზე, გარეგნობაზე სოციალურ ღირებულებაზე. ამ წარმოდგენების საფუძველზე ადამიანი ააგებს ურთიერთობებს თავის თავთანაც და სხვებთანაც.

                                                       მერიტოკრატია

მერიტოკრატია არის საზოგადოების ელიტური ნაწილი, რომლისადმი მიკუთვნებულობა განისაზღვრება არა ჩამომავლობით ან სოციალური მდგომარეობით,არამედ პიროვნული უნარებითა და ინდივიდუალური ძალისხმევით, ის არის ნიჭისთვის ფართო და ღია გზის პრინციპი ეს არის  ნიჭის უზენაესობა

                                                         ანტაგონიზმი

ანტაგონიზმი პოლიტიკური დაპირისპირების უკიდურესი ფორმა რომელიც ხასიათდება პოლიტიკური ჯგუფების ინტერესების შეურიგებლობით, ანტაგონისტური წინააღმდეგობა და კონფლიქტების დაძლევა და მათი გადაჭრა შესაძლებელია მხოლოდ მთელი სისტემის რადიკალურად შეცვლით



                                                             ეტატიზმი
სახელმწიფოს ჩარევა საზოგადოების ეკონომიკურ სოციალურ და კულტურულ ცხოვრებაში, სამეცნიერო და სხვა საქმიანობაში.ეტატიზმი საზოგადოების პოლიტიზაციის ერთ-ერთი გამოვლინებაა როდესაც პოლიტიკა რაციონალური ურთიერთქმედების ზღვარს სცდება და ცდილობს განსაზღვროს ცხოვრების თითოეული სფეროს ფუნქციონირება რის შედეგადაც ზღუდავს და აფერხებს მას




                                                         ექსტრემიზმი
პოლიტუკური პრობლემების უკკიდურესი გზებითა და საშუალებებით გადაჭრისაკენ მიდრეკილება, ექსტრემიზმი პოლიტიკაში გულისხმობს დასახული მიზნებისა და ამოცანების მისაღწევად ყველაზე რადიკალური საშუალებების მოხმობას მათ შორის ძალადობის, ტერორის გამოყენებას. მისი
 ძირითადი წყაროა პოლიტიკური და სოციალური სტრქტურების დეფორმაცია არასწორი ნაციონალური და ეკონომიკური პოლიტიკა. თანამედროვე ეპოქისათვის დამახასიათებელია ექსტრემიზმის სხვადასხვა სახეობა როგოც მემარცხენე ასევე მემარჯვენე ტიპის, დამოუკიდებელი თემაა ისლამური ექსტრემიზმი რაც თანაბრად ვრცელდება შიიტურ და სუნიტურ სახესხვაობებზე



                                                         პატერნალიზმი
სოციალური პარტნიორობის ქველმოქმედების საზოგადოების სოციალურად ნაკლებად დაცულ ნაწილზ ზრუნვის თეორია, პოლიტიკა და პრაქტიკა. მიზნად ისახავდა კონფლიქტრური საზოგადოებებში არსებული სოციალურ-ეკონომიკური და პოლიტიკური წინააღმდეგობების დაძლევას


                                                        კონფორმიზმი
პოლიტიკაში გულისხმობს შემგუებლობას არსებულ რეჟიმთან,გაბატონებულ შეხედულებებთან პასიურ შეგუებას, ხასიათდება საკუთარი ხედვის, თვალსაზრისის პოზიციის არარსებობით,იმით რომ ადამიანი არაპრინციპულად მიჰყვება ნებისმიერ სულ უფრო მზარდი ძალით თავსმოხვეულ შეხედულებებს








Sunday, April 8, 2012

სოციალურ_პოლიტიკურ ტერმინთა ლექსიკონი


 ესაა ლექსიკონი რომელშიც თავმოყრილია პოლიტიკური და სოციალური მეცნიერებების ძირითადი ტერმინები და მათი განმარტებები, ზოგიერთის მნიშვნელობა შეიძლება მოკლედ იყოს მისი მრავალმნიშვლობიდან და კომპლექსურობიდან გამომდინარე, მაგალითად ნაციონალიზმი რომელიც საკმაოდ რთუალდ განსასაზღვრია რადგან ის მოიცავს ძალიან ბევრ რამეს აქედან გამომდინარე აქ ეს ტერმინი იქენბა მოკლედ და გასაგებ  ენაზე გადმოცემული. ტერმინების განმარტების მიზანია წარმოდგენა შეგვიქმნას ისეთ მცნებებზე რომლებსაც საკმაოდ ხშირად ჩვენც ვიყენებთ ყოველდღიურ ცხოვრებაში