პიერ ბურდიე პოლიტიკის ველზე

პიერ ბურდიე პოლიტიკის ველზე


ეპოქაში, რომელიც ბევრმა უკვე ინფორმაციულად, ბევრმა კი კონკრეტულად
სატელევიზიო ეპოქად მონათლა, პოლიტიკაც ახალ თვისებებს იძენს; მას
უწევს მოქმედება ახალ სიბრტყეში, სადაც თავად გვევლინება ერთდროულად
როგორც დეტერმინატორის, ასევე დეტერმინირებულის როლში. დღეს უკვე
საუბარია ავტონომიურ პოლიტიკურ ველზე, რომელზეც ყველაზე დიდ
გავლენას მასობრივი კომუნიკაციის საშუალებები ახდენენ. ამ
თვალსაზრისით, საინტერესოა პიერ ბურდიეს ხედვა პოლიტიკის ველზე და ამ
უკანასკნელის მიმართებაზე ჟურნალისტიკის ველთან.


ველის ცნება ფრანგი სოციოლოგის პიერ ბურდიეს სოციოანალიზის ერთ-
ერთი ძირითადი კატეგორიაა. არ არსებობს ველის ცალმხრივი და
ერთმნიშვნელოვანი განმარტება. “ველი _ ეს არის ძალთა ადგილსამყოფელი,
მეტ-ნაკლებად დამოუკიდებელი სივრცე, სტრუქტურირებული
ოპოზიციებით...”; ეს არის განსაკუთრებული სივრცე, სადაც ადგილი აქვს
სრულიად მრავალფეროვან ბრძოლას. “ველი არის ძალთა კონცენტრაციის
ადგილი, რომლის ფარგლებშიც აგენტები ფლობენ გარკვეულ პოზიციებს, რაც
სტატისტიკურად განსაზღვრავს მათ შეხედულებას ამ ველზე და მათ
პრაქტიკებზე, რომლებიც ორიენტირებულია იმ ძალთა ურთიერთობის
სტრუქტურის შენარჩუნებაზე ან შეცვლაზე, რომლებიც ქმნიან ამ ველს”.
ნებისმიერ ველს ჰყავს აგენტი. აგენტები, იმყოფებიან რა გარკვეული ველის
ფარგლებში, რეაგირებენ ძალთა გადანაწილებაზე, სტრუქტურებზე, ახდენენ
მათ კონსტრუირებას, და მიუხედავად იმისა, რომ განიცდიან გარკვეულ
ზეწოლას, მათ მაინც აქვთ უნარი ზემოქმედება მოახდინონ ველზე; ისინი
მოქმედებენ ველში წინასწარ დადგენილი წესების შესაბამისად, მაგრამ,
იმავდროულად, გააჩნიათ თავისუფლების გარკვეული ხარისხი.


სოციალური სივრცე იმგვარად არის კონსტრუირებული, რომ აგენტები,
რომელთაც აქვთ მსგავსი პირობები, ექვემდებარებიან მსგავს გარემოებებს და
აქვთ შანსი დაეუფლონ მსგავს დისპოზიციებს, შესაბამისად, აწარმოონ მსგავსი
პრაქტიკები. დისპოზიციები, რომელთაც ადამიანი იძენს კონკრეტული
პოზიციის დაკავებისას, გულისხმობს ამ პოზიციასთან შეგუებას; ეს
უკანასკნელი გულისხმობს საკუთარი ადგილის შეგრძნებას, როდესაც გრძნობ
სხვების ადგილსაც და საკუთარი ადგილის დაკავებასთან ერთად სხვებს
კონკრეტულ დისტანციაზე ტოვებ.
იმას, რაც აწარმოებს პრაქტიკებს, რომელთა აღქმაც იმ აგენტებს შეუძლიათ,
რომლებიც სამყაროს გასაგებად აუცილებელ კოდს, სქემებს ფლობენ,
ბურდიესთან ჰაბიტუსი ეწოდება. ჰაბიტუსი გულისხმობს არა მხოლოდ
საკუთარი ადგილის შეგრძნებას (sense of one’s place), არამედ სხვების ადგილის
შეგრძნებასაც (sense of other’s place). სწორედ ჰაბიტუსის წყალობით, ჩვენ
ვიღებთ სოციალურ სამყაროს, რომელიც გვეჩვენება როგორც ცხადი, უტყუარი.


სოციალური სივცე წარმოადგენს აგენტთა თავმოყრის ადგილს, რომელთაც
განსხვავებული, მაგრამ სისტემატურად ურთიერთდაკავშირებული თვისებები
აქვთ. ეს არის ერთგვარი სიმბოლური სისტემა, სხვადასხვა სტატუსის მქონე
აგენტების, სოციალური ჯგუფების ცხოვრების სივრცე, სადაც თითოეულ
მათგანს საკუთარი სტილი აქვს.


ველი არის ძალთა ურთიერთობა და ბრძოლის სივრცე, სადაც ბრძოლა და
ძალთა გადანაწილება ხორციელდება ამ ძალთა ტრანსფორმაციისთვის. ველის
შიგნით ადგილი აქვს კონკურენციას და ბრძოლას იმის ლეგიტიმირებისათვის,
რისთვისაც მიმდინარეობს ბრძოლა ამ კონკრეტულ ველში. ველს ახასიათებს
თამაშის და სპეციფიკური ინტერესების განსაზღვრა, რომლებიც არ დაიყვანება
სხვა ველისთვის მახასიათებელ თამაშსა და ინტერესებზე.


ველის სტრუქტურა გულისხმობს ბრძოლაში ჩართულ აგენტებს ან
ინსტიტუტებს შორის ძალთა თანაფარდობას, ან სპეციფიკური კაპიტალის
განაწილებას, რაც განსაზღვრავს ბრძოლისთვის საჭირო სტრატეგიას. ეს
სტრუქტურა მუდამ ჩართულია ბრძოლაში. ბრძოლის ადგილია ველი,
რომელშიც მთავარია მონოპოლია ლეგიტიმურ ძალადობაზე, რომელიც ამ
კონკრეტული ველის განმასხვავებელ თვისებას წარმოადგენს. საბოლოო
ჯამში, ბრძოლა წარმოებს სპეციფიკური კაპიტალისთვის.
სპეციფიკურ კაპიტალზე საუბარი ნიშნავს იმის აღიარებას, რომ კაპიტალს
ღირებულება აქვს კონკრეტულ ველთან მიმართებაში, კონკრეტული ველის
ფარგლებში, როგორც კი კაპიტალი გადადის სხვა ველის ფარგლებში,
კაპიტალი სხვა ტიპად გარდაიქმნება.


ისინი, ვინც ახდენენ სპეციფიკური კაპიტალის მონოპოლიზირებას,
ორიენტირებულნი არიან შენარჩუნების სტრატეგიაზე – სტრაგეტიაზე,
რომელიც ისწრაფვის ორთოდოქსიის შენარჩუნებისკენ. მფლობელები კი,
რომლებიც ნაკლებ კაპიტალს ფლობენ და ძირითადად არიან დამწყებნი,
ორიენტირებულნი არიან ნგრევის, ანუ ერესის სტრატეგიაზე. სწორედ ერესი
აიძულებს დომინანტებს დაარღვიონ სიჩუმე და დაიცვან ორთოდოქსია.


ველის ნაკლებად შესამჩნევი, მაგრამ მნიშვნელოვანი თვისებაა ისიც, რომ
ველში ჩართული ყველა ინდივიდს აერთიანებს ფუნდამენტურ ინტერესთა
საერთო კრებული, რომლებიც (ინტერესები) თავად ველის არსებობასთან არის
დაკავშირებული. ბრძოლას ველში მუდმივად აქვს ადგილი, რამდენადაც
ყველა, ვინც ბრძოლაშია ჩართული ხელს უწყობს ბრძოლის კვლავწარმოებას,
და ასევე ხელს უწყობს თამაშის ღირებულების რწმენის გაჩენას. დამწყები
ველში შესვლის უფლების მოსაპოვებლად კონკრეტულ საფასურს იხდიან –
ისინი აღიარებენ თავისთავად თამაშის ღირებულებას და ველის
ფუნქციონირების პრინციპების პრაქტიკულ ცოდნას იძენენ.


პოლიტიკური ველი შეიძლება განხილულ იქნას მოთხოვნისა და მიწოდების
ლოგიკაში; “პოლიტიკური ველი არის ადგილი, სადაც აგენტებს შორის
კონკურენტულ ბრძოლაში იბადება პოლიტიკური პროდუქტი - პრობლემა,
პროგრამა, ანალიზი, კომენტარი, კონცეფცია, მოვლენა, რომელთანაგანც
ჩვეულებრივმა მოქალაქემ, ანუ “მომხმარებელმა” უნდა გააკეთოს არჩევანი”.
პროდუქტი, რომელსაც პოლიტიკური ველი გვთავაზობს, არის სოციალური
სამყაროს გამოხატვისა და აღქმის ინსტრუმენტი. მოსახლეობაში აზრთა
გადანაწილება კონკრეტული ჯგუფების მიერ ამ ინსტრუმენტების ფლობასა და
მათთდამი ხელმისაწვდომობაზეა დამოკიდებული. პოლიტიკური ველი არის
ერთგვარი ცენზორი, რომელიც ადგენს, რა შეიძლება იყოს გამოხატული და რა
არა; ამას კი, თავის მხრივ, განსაზღვრავს კონკრეტული ჯგუფის ინტერესი. აქ
მუშაობს შედეგი პრინციპი – რომ არ არსებობდეს ჭადრაკის თამაშის ტექნიკა,
არც მისი თამაშის განზრახვა იარსებებდა.

აღქმისა და გამოხატვის პოლიტიკურად მოქმედი და ლეგიტიმური ფორმების
წარმოება არის პროფესიონალთა მონოპოლიის სფერო. სწორედ მცირე რიცხვი
პროფესიონალებისა და დიდი რიცხვი მომხმარებლებისა, რომლებიც არ არიან
კომპეტენტურნი პოლიტიკაში და ამის გამო ახდენენ საკუთარი უფლებების
დელეგირებას მონოპოლისტ პროფესიონალებისთვის, აქცევს პოლიტიკის
ბაზარს ერთ-ერთ ყველაზე თავისუფალ ბაზრად.

პოლიტიკაში წარმატების მიღწევა სპეციფიკურ კომპეტენტურობაზეა
დამოკიდებული, რაც იმას ნიშნავს, რომ პოლიტიკოსის ჰაბიტუსმა უნდა
გაიაროს სპეციალური მომზადება. ეს უკანასკნელი გულისხმობს სპეციალურ
თეორიულ ცოდნას და შესაბამის გამოცდილებას. პოლიტიკის ველში თამაში
ისეა აწყობილი, რომ პოლიტიკოსი უნდა იყოს პრაქტიკოსი, ქონდეს თამაშის
შეგრძნება, მისმა “პრაქტიკულმა უნარმა” უნდა შეაძლებინოს მას
მოწინააღმდეგის შემდეგი ნაბიჯების გათვლა. იგივე უნარის გამო, თავად
პოლიტიკოსის სამომავლო პოზიციების გათვლაც არის შესაძლებელი, თუმცა
ამ თამაშში ყველაზე მთავარი ის არის, რომ პოლიტიკოსი უნდა იყოს მზად
აწარმოოს კომპეტენტური, სერიოზული, საიმედო და სტაბილური თამაშის.

სწორედ ეს ერთგულება თავად თამაშისადმი არის პოლიტიკური თამაშის
აბსოლუტური მოთხოვნა, ინვესტირება თამაშში, რაც არის როგორც შედეგი,
ასევე პირობა თამაშის ფუნქციონირებისა. რა არის უფრო ღირებული – თავად
თამაშში მონაწილეობა თუ პრივილეგიები, კონკრეტული მატერიალური
მოგება, რომელსაც იღებ ამ თამაშით, რთული გასარკვევია. თავად თამაშში
მონაწილეობა შეიძლება მონაწილეების მიერ აღიქმებოდეს უკვე როგორც
ღირებულება. თუმცა, გარკვეული დასკვნების გაკეთება შეიძლება მაშინ,
როდესაც თამაშს ექმნება საფრთხე. ბრძოლა პროფესიონალებს შორის არის ბრძოლა სოციალური სამყაროს
შენარჩუნებისა ან ტრანსფორმაციისთვის სოციალური სამყაროს შესახებ
ხედვის შეცვლის ან შენერჩუნების გზით. ბრძოლისთვის საჭირო სოციალური
პირობები უნდა ვეძებოთ სპეციფიკურ ლოგიკაში, რომლის მიხედვითაც ხდება
პოლიტიკური თამაშის ორგანიზება. პოლიტიკურ თამაშში ადგილი აქვს ერთი
მხრივ, სოციალური სამყაროს ლეგიტიმური დანაწილების პრინციპის შექმნასა
და გავრცელებას და, შესაბამისად, ჯგუფების მობილიზაციას; და მეორე მხრივ,
ხელისუფლების ობიექტივირებული ინსტრუმენტების გამოყენების
მონოპოლიას. დემოკრატიულ სახელმწიოფოებში ამ ბრძოლის აგენტებად
გვევლინებიან პარტიები, ანუ საბრძოლო ორგანიზაციები, რომლებიც
აწარმოებენ სამოქალაქო ომის სუმბლიმირებულ ფორმას. ისინი
მაქსიმალურად ცდილობენ გაზარდონ საკუთარი წევრების რიცხვი. ერთი
მხრივ, პარტიები ცდილობენ საკუთარი ხედვა სამყაროსი თავს მოახვიონ
მოქალაქეთა მაქსიმალურ რაოდენობას, მეორე მხრივ კი, ცდილობენ
კონკრეტული პოსტების დაკავებას, რაც უზრუნველყოფს ძალაუფლების
გავრცელებას.

ამდენად, სოციალურ სამყაროზე იდეების წარმოება ყოველთვის
ექვემდებარება ძალაუფლების მოპოვების ლოგიკას. პოლიტიკოსები არ
ემსახურებიან მხოლოდ საკუთარი მომხრეების ინტერესებს, მეტიც ისინი,
გულის სიღრმეში, სწორედ საკუთარი ინტერესებისთვის იბრძვიან. ისინი
სხვების ინტერესებს იმდენად ემსახურებიან, რამდენადაც სხვების ინტერესები
ემთხვევა მათ საკუთარ ინტერესებს. პოლიტიკოსთა ნებისმიერი საჯარო
გამოსვლა ორმაგად დეტერმინირებულია, რადგანაც პოლიტიკური ველი
მოითხოვს შესაბამისობაში ყოფნას არა მხოლოდ ველის შიდა ლოგიკასთან,
არამედ სხვა ველების ლოგიკასთანაც.

ველი შეიძლება განისაზღვროს როგორც სხვადასხვა დონის განსხვავებულ
გადახრათა სისტემა და ყველაფერი მასში აზრს იძენს განსხვავებათა და
საწინააღმდეგოთა ერთმანეთთან დაპირისპირების და შეჯერების შემდეგ.
მაგალითად, “მემარცხენეთა” არსებობა აზრს კარგავს “მემარჯვენეთა”
არსებობის, მათი პოზიციების დაპირისპირების და სიმბოლური ბრძოლის
გარეშე.

მარტივი “იდეური დინებები” პოლიტიკურ მოძრაობად იქცევა მხოლოდ მაშინ,
როდესაც ეს იდეები აღიარებას პოულობს პროფესონალთა წრის მიღმა.
სტრატეგიები, რომელსაც ველის ლოგიკა თავს ახვევს პროფესონალებს
წარმატებულია მხოლოდ მაშინ, როდესაც ისინი თანხვედრაში მოდის ველის
მიღმა არსებული ჯგუფების სტრატეგიებთან.

განსხვავებით მეცნიერების ველისგან, პოლიტიკის ველში წარმოთქმული
იდეების ძალა არ იზომება მისი ჭეშმარიტებით. პოლიტიკის ველის იდეების
ძალა იზომება იმ ჯგუფის სიძლიერით, რომელიც ამ იდეას აღიარებს.
პოლიტიკაში “ილაპარაკო” ნიშნავს “იმოქმედო”, ანუ დაარწმუნო, რომ
შეგიძლია გააკეთო ის, რაზეც საუბრობ. პოლიტიკოსმა უნდა შეძლოს
მოქალაქეთა დარწმუნება სამყაროს საკუთარი ხედვის უპირატესობაში.
პოლიტიკური სიტყვა ახდენს მისი ავტორის ანგაჟირებას, რადგანაც ის არის
ვალდებულება, რომელიც უნდა შეასრულო და რომელიც ჭეშმარიტად
პოლიტიკურად იქცევა იმდენად, რამდენადაც მას ამბობს პასუხისმგებელი
აგენტი ან ჯგუფი, რომელსაც ძალუძს ჯგუფების ანგაჟირება. დაპირების
უტყუარობა დამოკიდებულია მის რეალობასთან შესაბამისობაზე და
დაპირების წარმომთქმელის ავტორიტეტზე. ამ უკანასკნელს უნდა შეეძლოს
ჯგუფების საკუთარი დაპირების უტყუარობაში დარწმუნება.
პოლიტიკური წინადადებების, დაპირებების, პროგნოზების შემოწმება ან
უარყოფა შეუძლებელია ლოგიკურად. ისინი უტყუარია იმდენად, რამდენადაც
მის წარმომთქმელს შეუძლია გახადოს დაპირება ისტორიულად
სამართლიანად, ანუ მისი ისტორიაში განხორციელება უზრუნვლეყოს.

პოლიტიკური კაპიტალი წარმოადგენს სიმბოლური კაპიტალის ფორმას; ის
არის კრედიტი, რომელიც ეფუძნება რწმენასა და აღიარებას. არსებობს
პოლიტიკური კაპიტალის ორი ძირითადი სახე – პირადი კაპიტალი და
დელეგირებული კაპიტალი. პირადი კაპიტალი არის პოლიტიკური კაპიტალი,
რომლიც პიროვნებამ პოლიტიკურ თამაშებში მონაწილეობით, საკუთარი
წარსული გამოცდილებით დააგროვა. პირადი პოლიტიკური კაპიტალი თავად
პიროვნებასთან ერთად ქრება. განსხვავებით პირადი კაპიტალისგან,დელეგირებული კაპიტალი არის
ფუნქციონერის კაპიტალი, რომელიც ეკუთვნის სტრუქტურას, ინსტიტუციას.
დელეგირებულ კაპიტალს აკონტროლებს თავად ინსტიტუტი.
დელეგირებული კაპიტალის მოპოვება ერთ სპეციფიკურ ლოგიკას
ექვემდებარება. კერძოდ, ინსტიტუირებას, როდესაც პარტია ახდენს
კონკრეტული პირის ოფიციალური კანდიდატურის წარდგენას არჩევნებზე,
რაც მისთვის პოლიტიკური კაპიტალის გადაცემას ნიშნავს.

კანონი, რომელიც აგენტებსა და ინსტიტუციებს შორის ურთიერთობებს
არეგულირებს, ასეთია: ინსტიტუცია ყველაფერს აძლევს მას, ვინც თავად
ინსტიტუციას მისცა ყველაფერი. ანუ, ინსტიტუციისგან დელეგირებული
კაპიტალის მიღების იმედი შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ მას, ვინც თავიდ
დროზე ყველაფერი გაიღო თავად ინსიტუტისთვის.

რაც უფრო მეტად ხდება პოლიტიკური კაპიტალის ინსტიტუციონალიზაცია
კონკრეტული პოსტების სახით, მით უფრო მომგებიანი ხდება აპარატის
წევრად ყოფნა, განსხვავებით კრიზისულ პერიოდში პოლიტიკურ თამაშში
მონაწილეობისა, როდესაც რისკი მაღალია, მოგების შანსი კი ნაკლები,
მაგალითად რევოლუციისას.

პოლიტიკური კაპიტალის ინსტიტუციონალიზაციის ზრდისას ბრძოლა
“ნიჭისთვის” ადგილს უთმობს ბრძოლას “პოსტებისთვის”. მით უფრო
იზრდება აპარატისა და მის მიერ შემოთავაზებული პოსტების ზრდის
ტენდენციები. ეს ტენდენციები ძალიან მნიშვნელოვანია აპარატის
წევრებისთვის. ამ უკანასკნელთათვის მატერიალური და სიმბოლური
ინტერესები უფრო მნიშვნელოვანი ხდება, ვიდრე სწრაფვა მიზნის
მიღწევისკენ, რომელიც საკუთარ მიზნად აპარატმა დაასახელა. ამდენად,
ბუნებრივად იქმნება მდგომარეობა, როდესაც პარტიები მსხვერპლად სწირავენ
საკუთარ პროგრამას ძალაუფლების შენარჩუნებას ან უბრალოდ პოლიტიკურ
ველში არსებობას.

პიერ ბურდიე თვლის, რომ პოლიტიკური ველი არის ერთგვარი მიკროკოსმი
და განმარტავს, რომ სიტყვა მიკროკოსმი მიუთითებს იმაზე, რომ
პოლიტიკური უნივერსუმი ყველა ინსტიტუტთან და პარტიასთან,
ფუნქციონირების წესთან და აგენტთან ერთად, წარმოადგენს ავტონომიურ
სამყაროს, მიკროკოსმოსს, რომელიც სოციალურ მაკროკოსმშია მოთავსებილი;
“პოლიტიკური მიკროკოსმი არის ერთგვარი უნივერსუმი, რომელიც
ჩართულია დიდი უნივერსუმის ფუნქციონირების კანონებში და, მიუხედავად
ამისა, ფლობს შედარებით ავტონომიას ამ უნივერსუმის შიგნით და
ემორჩილება საკუთარ ნომოს-ს, ანუ, საკუთარ ავტონომიურ კანონს”. სწორედ
ეს შედარებითი ავტონომია უნდა გავითვალისწინოთ ამ უნივერსუმის შიგნით
აღმოცენებული პრაქტიკების გასაგებად. მათ გასაგებად არსებობს ორგვარი
მიდგომა: ინტერნალისტური და ექსტერნალისტური. ინტერნალისტური
მიდგომის თანახმად სამართლის, ლიტერატურის და ა.შ. გასაგებად
აუცილებელი და საკმარისი პირობაა ტექსტების კითხვა და სულაც არ არის
აუცილებელი კონტექსტის გათვალისწინება, ანუ, იმ ეკონომიკური,
პოლიტიკური, კულტურული, გეოგრაფიული თუ სხვა ფაქტორების
გათვალისწინება, რომელიც ტექსტზე ახდენს გავლენას. აი,
ექსტერნალისტური მიდგომა კი მოითხოვს ტექსტის წაკითხვას სოციალურ და
სხვა კონტექსტებთან მიმართებაში.

პოლიტიკური ველი არ არსებობს სხვა ველებთან ურთიერთობის გარეშე. ის
მუდმივ ინტერაქციაშია სხვა ველებთან; ველის ამოცანა იმაში მდგომარეობს,
რომ საკუთარი პრინციპები თავს მოახვიოს სხვა ველებს, ამიტომაც
ახორციელებს პოლიტიკურ კომუნიკაციას, რაც გულისხმობს “პოლიტიკური
ინფორმაციის გადაცემის პროცესს, რომლის წყალობითაც იგი მოძრაობს
პოლიტიკური სისტემის ერთი ნაწილიდან მეორეში და ბრუნავს პოლიტიკურ
სისტემასა და სოციალურ სისტემას შორის”. სოცაილურ სისტემასთან
კომუნიკაციის ერთ-ერთ საუკეთესო საშუალებას სწორედ მედია წარმოადგენს.
მართალია, მედიის სხვადასხვა ფორმები აუდიტორიის სხვადასხვა
რაოდენობაზეა გათვლილი, მაგრამ თითოეული მათგანი საზოგადოებაში
მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. რაც უფრო ფართო აუდიტორიაზე გასვლაა
პოლიტიკური ძალის მიზანი, მით უფრო ხშირად იყენებს პოლიტიკური ველი
მედიის ყველაზე გავრცელებულ ფორმას – ტელევიზიას. თუმცა, პოლიტიკური
ველი აუდიტორიაზე გასასვლელად პოლიტიკის აგენტები და “აზრთა
ლიდერები” იყენებენ მედიის როგორც ბეჭდურ, ასევე რადიო, ტელე და
ინტერნეტ ფორმას.
ნებისმიერი პოლიტიკური ჯგუფის თუ ცალკეული ფიგურის მიზანს
საკუთარი აუდიტორიის გაზრდა და საჭირო ან საჭიროზე მეტი ხმის მიღება
წარმოადგენს. ინფორმაცია, რომელსაც ამომრჩეველს თუ პოტენციურ
ამომრჩეველს აწვდიან მედიის საშუალებით, უქმნის აუდიტორიას
შთაბეჭდილებას და უყალიბებს გარკვეულ პოზიციას.

თამამად შეიძლება იმის თქმა, რომ თანამედროვე სამყაროში პოლიტიკურ
სივრცეში წარმატების მისაღწევად მედიის საუკეთესო ფორმას ტელევიზია
წარმოადგენს, რადგანაც პოლიტიკის ველი ცდილობს ელექტორატის
მაქსიმალური რაოდენობა მოიცვას; თუმცა პოლიტიკურ თამაშში მხოლოდ
ტელევიზია როდი მონაწილეობს. ბეჭდური მედია, მიუხედავად იმისა, რომ
მისი აუდიტორია შედარებით მცირერიცხოვანია, ჩართულია ახალი დროის
“მედია-ლოგიკაში”, რაც სიახლეზე, საინტერესოსა და მიმზიდველზე
ორიენტაციას გულისხმობს.
ახალი დროის პოლიტიკა, სარჩინელის თქმით, “არ არის კომპეტენტური, თუ
ის არ არის კომპეტენტური მკს-ის სფეროში”. ახალ ეპოქაში ძირითადი
პოლიტიკური დისკურსი ღიაა იმისათვის, რომ იგი წარმოდგენილ იქნას
მედიაში. ეს არის არა მხოლოდ სურვილი, არამედ აუცილებლობა; სწორედ
ამიტომ, პოლიტიკოსები ნებისმიერ განცხადებას, ნებისმიერ თემაზე საუბარსა
თუ გამოჩენას საინფორმაციო ველში, პოლიტიკური სიტყვის თქმის ჟანრში
აქცევენ და ცდილობენ ხშირად მოხვდნენ ამ ველში, რადგანაც ესმით
“პოლიტიკის მედიატიზაციის” მნიშვნელობა. ეს მოვლენა ზოგჯერ აღიქმება
პოლიტიკის კოლონიზაციად მედიის მიერ, ზოგჯერ კი პირიქით, მედიის
კოლონიზაციად პოლიტიკის მიერ.

ლოგიკურად ჩნდება კითხვა ველის ავტონომიურობის შესახებ. რეალობაში
არსებული მრავალი ველიდან ჟურნალისტიკის ველი ფლობს
ავტონომიურობის საკმაოდ დაბალ ხარისხს. ამ ველის გაგება შეუძლებელია
მხოლოდ გარე ან შიდა კონტექსტის გათვალისწინებით; აქ ერთნაირად
მნიშვნელოვანია იმის ცოდნა, თუ ვინ აფინანსებს მას, ვინ არის რეკლამის
დამკვეთი და ა.შ. და ისიც, თუ როგორ ზემოქმედებენ თავად ის ადამიანები
ერთმანეთზე, რომლებიც ამ ველში ფლობენ გარკვეულ პოზოციებს.

რაც შეეხება პოლიტიკის ველს, ბურდიეს აზრით, დღეს იგი არის ერთ-ერთი
ყველაზე ავტონომიური ველი. რაც მეტადაა ავტონომიური ველი, მით მეტადაა
შესაძლებელი მისი ახსნა ველის ლოგიკით. თუმცა, ავტონომიურიბის მაღალი
ხარისხი იმას როდი ნიშნავს, რომ პოლიტიკის ველს არა აქვს საერთო სხვა
ველებთან და მას მხოლოდ საკუთარი ლოგიკით ავხსნით.
თითქმის ყველა ველს აერთიანებს პრეტენზია სხვებს თავს მოახვიონ
სოციალური სამყაროს ლეგიტიმური ხედვა და თითოეული მათგანი
აწარმოებს ბრძოლას “ხედვისა” და “დაყოფის” გაბატონებული პრინციპის
სხვებისათვის თავსმოსახვევად. პოლიტიკური ველი ჟურნალისტიკის ველის
განსაკუთრებული ზეგავლენის ქვეშ ექცევა და მისი ახსნა კონტექსტის
გათვალისწინების გარეშე წარმოუდგენელია, რამდენადაც ჟურნალისტიკის
ველი, მიუხედავად ნაკლები ავტონომიურობისა, სულ უფრო მეტ გავლენას
ახდენს პოლიტიკის ველზე.

პოლიტიკური სუბიექტებისათვის საინფორმაციო ველი, ამ ველზე ხშირი
გამოჩენა, გარკვეული საინფორმაციო დომინირების მიღწევა და იმ პირობების
შესრულება, რომელსაც ინფორმაციული ეპოქა აყენებს, “სასიცოცხლო
მნიშვნელობის” მატარებელია.

პიერ ბურდიე საუბრობს მკს-ის დიდ როლზე თანამედროვე სამყაროში და
აცხადებს, რომ ჟურნალისტიკის ველი, რომელიც მჭიდრო კავშირშია პოლიტიკურ
ველთან, მიუხედავად ავტონომიურობის შედარებით დაბალი
ხარისხისა, სულ უფრო მეტ გავლენას ახდენს სხვა ველებზე.

მართალია, მას-მედია ბევრი ფუნქციის მატარებელია და ძირითადად ერთი
მიზანი – მოგების მიღება ამოძრავებს, მაგრამ კარგად იცის, რომ მას ისევე
კარნახობს საკუთარ წესებს აუდიტორია, როგორც თავად მედია ამ
უკანასკნელს. მკს არის ბიზნესი, რომელიც წარმატებული მხოლოდ მაშინ
შეიძლება იყოს, როცა იგი ითვალისწინებს აუდიტორიის მოთხოვნებს;
წინააღმდეგ შემთხვევაში, იგი დაკარგავს ძალაუფლებას და, საერთოდაც,
შეწყვეტს არსებობას. კომუნიკაცია აუცილებლად გულისხმობს ორი მხარის
არსებობას _ რეციპიენტი-კომუნიკატორი და მათ შორის ურთიერთობას არა
ცალმხრივი, არამედ ორმხრივი ხასიათი აქვს და ამ ფაქტის უგულებელყოფა
წამგებიანია თოთიეულ პოლუსზე განლაგებული ძალისათვის.

იმის მიხედვით, თუ რა გზავნილის მიწოდებას გეგმავს პოლიტიკის აგენტი
აუდიტორიისათვის, ის ირჩევს ჟურნალისტიკის ველის კონკრეტულ აგენტს.
მიუხედავად საკუთარი ავტონომიურობის მაღალი ხარისხისა, პოლიტიკის
ველი ითვალისწინებს ჟურნალისტიკის ველის თავისებურებებს და
აუდიტორიის კეთილგანწყობის მოსაპოვებლად მედია-ლოგიკაზე
დაყრდნობით აწყობს საკუთარ ლოგიკას. ინფორმაციული საზოგადოების
არსებობის პირობებში, პოლიტიკური დისკურსი ხშირად იმაზე აქტიურადაა
ჩართული მედია-დისკურსში, ვიდრე პირიქით. ეს ფაქტი კი ჟურნალისტიკის
ველისა და პოლიტიკის ველის ურთიერთობას უფრო საინტერესოს ხდის.

ბატონობის ტიპები (მაქს ვებერის ”ბატონობის ტიპების” მიხედვით)

ბატონობის ტიპები
(მაქს ვებერის ”ბატონობის ტიპების” მიხედვით)


პოლიტიკა არის სწრაფვა გქონდეს ძალაუფლება ან გავლენა მოახდინო
ძალაუფლების გადანაწილებაში როგორც სახელმწიფოებს შორის, ასევე
სახელმწიფოს შიგნით სხვადასხვა ჯგუფებს შორის.

პოლიტიკაზე საუბრისას მაქს ვებერი საუბრობს პოლიტიკური კავშირის
ხელმძღვანელობაზე ან მასზე ზეგავლენს მოხდენაზე; პოლიტიკურ კავშირში
იგულისხმება სახელმწიფო. ინსტრუმენტი რომელსაც სახელმწიფო
მართვისთვისათვის იყენებს არის ძალადობა. ერთადერთი კავშირი, რომელსაც
აქვს უფლება ძალადობის გამოყენებისა სწორედ სახელმწიფოა. სახელმწიფო
არის ადამიანური ერთობა, რომელსაც აქვს პრეტენზია ლეგიტიმური
ფიზიკური ძალადობის გამოყენების მონოპოლიაზე.

ძალაუფლება არის ერთი ადამიანის ან ადამიანთა ჯგუფის უნარი მოახდინონ
საკუთარი ნების რეალიზაცია მიუხედავად ამ პროცესში ჩართული
ადამიანების წინააღმდეგობისა. მოტივი ძალაუფლებისკენ სწრაფვის შესაძლოა
იყოს განსხვავებული, მაგრამ ყველაზე ხშირად ძალაუფლებისკენ სწრაფვა
უკავშირდება ”პრესტიჟის”, პატივისცემის კატეგორიას. სწრაფვა სწორედ
სოციალური პრესტიჟისკენ არის მნიშვნელოვანი.

იმის მიხედვით, თუ რა შინაგან გამართლებას, ანუ ლეგიტიმურობას ემყარება
ძალადობის, როგორც საშუალების გამოყენება, ვებერი განასხვავებს
ერთმანეთისგან ბატონობის სამ ტიპს.

ბატონობა ნიშნავს შესაძლებლობას დაუმორჩილო ადამიანთა ჯგუფი
სპეციფიკურ ან ყველა ბრძანებას. ბატონობა ამ გაგებით შეიძლება
ეფუძნებოდეს მორჩილების განსხვავებულ მოტივებს.

ნებისმიერი ბატონობა ადამიანთა დიდ ჯგუფზე საჭიროებს ადამიანთა შტაბის
არსებობას, რომლებიც უზრუნველყოფენ კონკრეტული ბრძანებებისა და
დავალებების რეალობაში გატარებას. მმართველობის შტაბი შესაძლოა
ემორჩილებოდეს ბატონს (ან ბატონებს) ტრადიციის გამო, ან აფექტურად, ან
მატერიალური დაინტერესების გამო, ან იდეალების გამო (ეს უკანასკნელი
არის ღირებულებითრაციონალური მორჩილება). ამ ყველაფერს კი
აუცილებლად ემატება ძალაუფლების ლეგიტიმურობის რწმენა.
ნებისმიერი ბატონობა ცდილობს იყოს ლეგიტიმური და დაიცვას იგი.
ლეგიტიმურობის ტიპის მიხედვით განსხვავდება ერთმანეთისგან
მორჩილების ტიპებიც, ძალაუფლების განხორციელების სახეებიც და მისი
ეფექტურობაც. ამდენად, ძალაუფლების ტიპები უნდა განვასხვავოთ
ერთმანეთისგან ლეგიტიმურობაზე მათი პრეტენზიის ტიპის მიხედვით.

არსებობს ლეგიტიმური ბატონობის სამი ტიპი:

1. რაციონალური - ეფუძნება დაწესებული წესრიგისა და კანონიერების
ლეგალურობის რწმენას;
2. ტრადიციული - ეფუძნება ტრადიციის უზენაესობისა და ამ
ტრადიციებზე დაფუძნებული ავტორიტეტის ლეგიტიმურობის
რწმენას;
3. ქარიზმატული - ეფუძნება სიწმინდის ან გმირული ძალის
არაჩვეულებრივ გამოვლინებებს, ან პიროვნების განსაკუთრებულობის
რწმენას და ამ განსაკუთრებულობის გამოვლინებით შექმნილი
წესრიგისადმი მორჩილებას.

რაციონალური-ლეგალური ბატონობის დროს ადამიანები ემორჩილებიან
დადგენილ ობიექტურ, უპირო წესრიგს. ტრადიციული ბატონობის დროს
პიროვნება ემორჩილება ბატონს, რომელიც მართავს ტრადიციებით და მისი
მორჩილება ტრადიციისადმი ერთგულებითაა განპირობებული.
ქარიზმატული ბატონობის დროს ადამიანები ემორჩილებიან ბელადს სჯერათ
რა მისი გულწრფელობის, სიკეთისა და განსაკუთრებულობის, ანუ ქარიზმის.
ლეგალური ბატონობა ეფუძნება წარმოდგენების მნიშვნელობას შემდეგ
საკითხებზე:
1. ნებისმიერი კანონი შეიძლება დადგინდეს შეთანხმების გზით,
რაციონალურად, მიზანრაციონალურად ან
ღირებულებითრაციონალურად ისე, რომ მას პატივს სცემენ ერთი
კავშირის წევრებიც და ის პიროვნებებიც, რომლებიც მოქმდებენ
კავშირის გავლენის სფეროების შიგნთ;
2. ნებისმიერი კანონი არის აბსტრაქტული, განგებ დადგენილი წესები,
რომელთა შესრულებასაც სპეციალური ორგანოები ადევნებენ
თვალყურს;
3. ლეგალური ბატონი - უფროსი, რომელიც გასცემს განკარგულებებს და
ბრძანებებს, თავადაც ემორჩილება წესრიგს;
4. დამორჩილებული ემორჩილება მხოლოდ კანონს და სახელმწიფოში
მორჩილს ქვია მოქალაქე;
5. კავშირის წევრები ემორჩილებიან რა ბატონს, რეალურად
ემორჩილებიან არა მის პიროვნებას, არამედ წესრიგს და ვალდებულნი
არიან დაემორჩილონ მას საქმიანი კომპეტენციის ფარგლებში.

ამდენად, რაციონალური ბატონობის ძირითადი კატეგორიებია:
წესებით დაკავშირებული მუშაობა საწარმოს კომპეტენციის ფარგლებში, რაც
გულისხმობს შრომის განაწილების პრინციპით თანამდებობრივი
ვალდებულებების გადანაწილებას, ამისათვის აუცილებელი
ხელმძღვანელების შერჩევას და იძულებისა და მისი გამოყენების
შესაძლებლობების დასაშვები ზღვარის განსაზღვრას.

ამ პრინციპებით ორგანიზებული საწარმო არის ”ძალაუფლების ორგანო”.
რაციონალური კავშირის მმართველობის ტიპიურ შტაბს ქმნიან ”ჩინოვნიკები”.
ეს უკანასკნელნი არ ფლობენ მმართველობის საშუალებებს. ეს უკანასკნელნი
არიან კვალიფიციური სპეციალისტები, რომლებიც შესრულებული
საქმისათვის კონტრაქტით გათვალისწინებულ მატერიალურ ანაზღაურებას
იღებენ.

ყოველდღიური ბატონობა პირველ რიგში არის მართვა. ლეგალური
ბატონობის წმინდა ტიპს წარმოადგენს მართვა ბიუროკრატიული შტაბით.
შტაბის წევრები არიან ჩინოვნიკები, რომლებიც ემორჩილებიან მხოლოდ
ობიექტურ საქმიან ვალდებულებებს, განლაგებულნი არიან კონკრეტულ
იერარქიულ სიბრტყეში, აქვთ საქმიანი კომპეტენციები, მუშაობენ
კონტრაქტით, არიან კვალიფიციურნი და ეს ხშირად დიპლომის არსებობით
დასტურდება, აქვთ ანაზღაურება, მიიჩნევენ საკუთარ საქმეს ერთადერთ ან
ძირითად პროფესიად, ფიქრობენ კარიერულ წინსვლაზე, მუშაობენ მართვის
ბერკეტების გარეშე, ემორჩილებიან ერთგვაროვან სამსახურეობრივ
დისციპლინასა და კონტროლს.
გამოცდილებაზე დაყრდნობით შეიძლება დავასკვნათ, რომ ბიუროკრატიული
მართვა არის საქმის წარმოების ყველაზე ეფექტური სახე. ის არის ბატონობის
ყველაზე რაცონალური ფორმა. შესაბამისად, ყველა სფეროში (სახელმწიფო,
ეკლესია, ჯარი, პარტია) კავშირების ”თანამედროვე” ფორმების განვითარება
უბრალოდ ნიშნავს ბიუროკრატიული მართვის მუდმივ განვითარებასა და
მუდმივ გაძლიერებას. სწორედ ბიუროკრატიული მართვის სტილის გაჩენა,
ვებერის აზრით, არის თანამედროვე დასავლური სახელმწიფოს დაბადების
საწინდარი.

ბიუროკრატიული მართვა ნიშნავს ბატონობას ცოდნაზე დაყრდნობით -
სწორედ ამაში მდგომარეობს ბიუროკრატიის რაციონალური საფუძველი.
ტრადიციულია ბატონობა, თუ მისი ლეგიტიმურობა ეფუძნება უკვე
დადგენილი და გამეფებული მმართველობის წესების სიწმინდეს. ბატონი (ან
რამდენიმე ბატონი) არის მმართველი წლების წინ დადგენილი ტრადიციის
გამო. ის ვინც ბატონობს არ არის ხელმძღვანელი, არამედ არის ბატონი თავისი
პერსონით, მისი მმართველობის შტაბს წარმოადგენენ არა ჩინოვნიკები,
არამედ პირადი მსახურები, ხოლო დამორჩილებულნი არიან არა კავშირის
წევრები (სახელმწიფოს შემთხვევაში, მოქალაქენი), არამედ ან ”ტრადიციული
ამხანაგები” ან ”დაქვემდებარებულნი”.

არა ობიექტური სამსახურებრივი ვალდებულება, არამედ პირადი ერთგულება
მსახურისა განსაზღვრავს მმართველი შტაბის დამოკიდებულებას
ბატონისადმი. ისინი ემორჩილებიან არა წესრიგს, არამედ პიროვნებას,
რომლის ბრძანებები ლეგიტიმურია ორი მიზეზის გამო:
1. ნაწილობრივ ტრადიციის გამო, რაც განსაზღვრავს განკარგულების
შინაარსს;
2. ნაწილობრივ ბატონის თვითნებობის გამო.

ტრადიციული ტიპის ბატონის მოღვაწეობის ორი სფერო არსებობს:
ა) ტრადიციასთან მატერიალურად დაკავშირებული;
ბ) ტრადიციისგან მატერიალურად დამოუკიდებელი.

ტრადიციული ბატონობის მმართველობის შტაბში არ არსებობს ობიექტურად
განაწილებული მდგრადი კომპეტენცია, მტკიცე რაციონალური იერარქია,
თავისუფალი კონტრაქტით სამსახურში აყვანა და კარიერული წინსვლა,
პროფესიული სწავლება, როგორც ნორმა, სისტემატიურად ფულის სახით
გადახდილი ანაზღაურება.

საქმეების მოგვარება რეგულირდება ან ტრადიციით ან სრულად ბატონის
ხედვაზეა დამოკიდებული.

მმართველობის პირადი შტაბის გარეშე ტრადიციული ბატონობის ორ
ძირითად ტიპს წარმოადგენენ გერონტოკრატია და ადრეული
პატრიარქალიზმი.

გერონტოკრატია ნიშნავს უხუცესის, როგორც ტრადიციების საუკეთესო
მცოდნის და დამცველის ბატონობას.

პატრიარქალური კი არის ეკონომიკური და საოჯახო კავშირის
ხელმძღვანელობა ერთი ადამიანის მიერ, რომელსაც ეს ვალდებულება
მემკვიდრეობით ერგო.
გერონტოკრატიისა და პატრიარქალიზმის პირობებში მმართველობის პირადი
შტაბი არ არსებობს. არსებობენ ”ამხანაგები”, რომლებიც ემორჩილებიან
ბატონს მხოლოდ ტრადიციის გამო და თავად ბატონიც მკაცრად არის
დაკავშირებული ტრადიციასთან.

მმართველობის პირადი შტაბის გაჩენით ჩნდება პატრიმონიალური
ტრადიციული ბატონობის ტიპი, როდესაც ”ამხანაგები” იქცევიან
”დაქვემდებარებულებად”.

ქარიზმა ეწოდება პიროვნების თვისებას, რომელიც აღიარებულია უჩვეულოდ,
ზებუნებრივად ან განსაკუთრებულად, არ არის ყველას მახასიათებელი და
განსაკუთრებულთა ხვედრია.

ქარიზმატული ბატონისადმი მორჩილება გულისხმობს მისი
განსაკუთრებულობის აღიარებას. მაგრამ, თუ ამ განსაკუთრებულობას არ
ამტკიცებს კონკრეტული ქმედებები, ის დიდი ხნის მანძილზე არის
წარუმატებელი და, პირველ რიგში, მის ხელმძღვანელობას მორჩილთათვის
უფრო მარტივი ცხოვრება არ მოაქვს, მაშინ ბატონის ქარიზმატული
ავტორიტეტი ქრება.

ქარიზმატული ბატონის მმართველი შტაბის წევრები არიან არა სპეციალურად
ნასწავლი ჩინოვნიკები, არამედ ემოციური ერთობა. შტაბის წევრებსა და
ბატონს შორის არსებობს ემოციური კავშირი, ისინი ცხოვრობენ მეცენატების
ხარჯზე, არ აქვთ მკაცრად განაწილებული მოვალეობები იერარქიულ კიბეზე.
არ აქვთ რეგლამენტი, წესები; აქ წესები იქმნება შემთხვევიდან შემთხვევამდე.
ქარიზმატული ბატონობა არის როგორც ტრადიციულის, ასევე
რაციონალურის საწინააღმდეგო. ბიუროკრატიული ბატონობა არის
რაციონალური, რადგანაც ის მკაცრად გაწერილი წესების მიხედვით მუშაობს,
ქარიზმატული ბატონობა კი არის ირაციონალური, რადგანაც ის ყოველგვარი
წესებისგან დამოუკიდებლად არსებობს. ტრადიციული ბატონობაც
გულისხმობს წესების არსებობას, უბრალოდ ის წესები არა რაციონალურადაა
გაწერილი, არამედ წარსული პრეცედენტების დაცვაზეა ორიენტირებული.
ქარიზმატული ბატონობა ანგრევს წარსულს და ამიტომაც არის
რევოლუციური. ის ლეგიტიმურია მანამ, სანამ პირადი ქარიზმა არ გაცვეთილა
და ”მნიშვნელობს” სხვებისთვის.

წმინდა ქარიზმისთვის ეკონომიკა უცხოა. ის უარს ამბობს ტრადიციულ ან
ყოველდღიურ რაციონალურ ეკონომიკაზე, რომელიც ყოველდღიური
შემოსავლის მომტანია. ეს იმას როდი ნიშნავს, რომ ქარიზმატული
ბატონობა უარს ამბობს ნებისმიერ შემოსავალზე ან შენაძენზე, მაგრამ ამას სისტემატური
და რაციონალური სახე არ აქვს.

ქარიზმა არის რევოლუციიური ძალა. განსხვავებით რაციონალიზირებული
ძალისაგან “ratio”, რომელიც იბრძვის ან გარედან (ცხოვრებისეული პირობების
შეცვლით და მათდამი დამოკიდებულებების შეცვლით) ან
ინტელექტუალიზაციით, ქარიზმა არის გარდაქმნა შიგნიდან, აზროვნებისა და
მოქმედების სრული ცვლილება, განწყობების ორიენტირების სრული შეცვლა.

ქარიზმატული ბატონობა არის პირადი, პიროვნულ თვისებებთან
დაკავშირებული სოციალური ურთიერთობა. ეს არის ერთმორმუწნეთა,
მებრძოლთა, მოსწავლეთა ”ერთობა”. შექმნის პირობებში ქარიზმატული
ბატონობა წარმოადგენს იდეალურ ტიპს, რომელიც დროთა განმავლობაში
სახეს იცვლის და ხდება ან ტრადიციული ან რაციონალური ან ორივე მათგანი
უბრალოდ სხვადასხვა ასპექტში. ამას შემდეგი მოტივები განაპირობებს:

მომხრეთა იდეური და მატერიალური დაინტერესება განაგრძონ არსებობა და
მუდმივად განაახლონ ერთობა;
მმართველი შტაბის - მიმდევართა, მოსწავლეთა, პარტიული პირების - კიდევ
უფრო ძლიერი იდეური და მატერიალური ინტერესები.

დროთა განმავლობაში იწყება ქარიზმის მატარებელი ახალი ობიექტის ძიება,
რომელიც უნდა აღიარონ ლიდერად. შემდეგ ახალ ლიდერს მიაწერენ ახალ
თვისებებს და პიროვნული ქარიზმა ქრება, ახალი ლიდერი ხდება
ლეგიტიმური. ბატონობის ეს სამი ტიპი არის იდეალური ტიპი, რომლებიც რეალობაში არ
გვხვდება. ბატონობის და შესაბამისად ნებისმიერი მორჩილების საფუძველია
რწმენა - ”პრესტიჟულობის” რწმენა. ბატონობის ნებისმიერი ფორმისათვის,
გარდა თავად ბატონისა და მორჩილისა, აუცილებელია მმართველი შტაბის
არსებობა, რომელიც არსებული წესრიგის დაცვაზეა ორიენტირებული.

თანამედროვეობა და მისი შედეგები

   გიდენსი თანამედროვეობას oTx ZiriTad institutze dayrdnobiT gansazRvravs. maT Soris pirvelia _ kapitalizmi, romelic, rogorc cnobilia, axasiaTebs sasaqonlo mrewveloba, kapitalze kerZo sakuTreba, sakuTrebis uflebis gareSe daqiravebuli Sroma  da aqedan gamomdinare klasobrivi struqtura.  Mmeore  institutia _ industrializmi, sadac igulisxmeba, rom mrewvelobisaTvis gamoiyeneba energiisa da manqana_xelsawyoebis arasulieri wyaroebi. industrializmi ar ifargleba mxolod mrewvelobiT, aramed exeba sxva sferoebsac, magaliTad, ,,satransporto komunikaciebsa da ojaxur cxovrebas” (Giddens, 1990,p.56). maSin, rodesac or pirvel maxasiaTebels axals ver daarqmev, mesame _ zedamxedvelobis SesaZlebloba axalia, Tumc bevradaa damokidebuli miSel fukos Semoqmedebaze. (ix. Tavi I3). Ggidensis gansazRvrebiT ,,zedamxedveloba niSnavs daqvemdebarebuli mosaxleobis politikur (ZiriTadSi, magram ara mxolod) sferoSi qmedebebze dakvirvebas” (Giddens, 1990, p.58). Tanamedroveobis bolo institucionaluri ganzomileba _ es aris samxedro Zliereba, anu kontroli Zaladobis saSualebebze, omis industrializaciis CaTvliT. garda amisa, unda aRiniSnos, rom gidensi Tanamedroveobis analizisas, yovel SemTxvevaSi makrodoneze, yuradRebas amaxvilebs Tanamedrove erovnul saxelmwifoze (da ara sazogadoebaze, rac ufro miRebulia sociologiaSi), rac miaCnia wina epoqis sazogadoebisagan mniSvnelovan ganmasxvavebel maxasiaTeblad.

გიდენსის struqturaciuli Teoriis Tanaxmad Tanamedroveobas dinamizms aniWeba sami arsebiTi aspeqti: distancireba, gamonTavisufleba da refleqsuroba. Ppirveli aspeqtia _ droisa da sivrcis dayofa, anu distancireba (Tumca mzardi dayofis aRniSnuli procesi, rogorc gidensis Semoqmedebis sxva aspeqtebi, dialeqtikuria da ara sworxazobrivi). Tanamedroveobamdel sazogadoebebSi dro yovelTvis sivrcesTanaa kavSirSi da drois gazomva ar iyo zusti. Mmodernizaciis dadgomisas dro standartizirebul iqna da drosa da sivrces Soris mWidro kavSiri dairRva. Aam azriT droca da sivrcec Sinaarsisagan ,,daicala”; aranair drosa da sivrces ar gaaCnia privilegirebuli mdgomareoba; isini gadaiqcnen wminda formebad. Tanamedroveobamdel sazogadoebebSi sivrce ZiriTadad ganisazRvreba fizikurad, e.i. mkacrad gansazRvruli adgiliT. Tanamedrove epoqis dadgomisas sivrce TandaTanobiT dascilda adgils. Uufro SesaZlebelia urTierToba imaTTan, vinc fizikurad aq ar aris da moSorebiT imyofeba. Ggidensi Tvlis, rom adgili ,,fantasmagoriulia”, e.i. ,,qmedebis adgilebi ganmsWvalulia da yalibdeba maTgan sakmaod moSorebuli socialuri zemoqmedebebiT.. .. qmedebis adgilis ,,xiluli forma” faravs distanciur mimarTebebs, romlebic mis xasiaTs gansazRvraven” (Giddens,1990,p.19).

Ddroul-sivrcul distancirebas TanamedroveobaSi didi mniSvneloba aqvs ramodenime mizezis gamo: jer-erTi, is SesaZlebels xdis biurokratiisa da erovnuli saxelmwifos tipis racionalizirebul organizaciebs maTTvis damaxasiaTebeli dinamizmiT (Tanamedroveobamdel formebTan SedarebiT) da lokaluri da globaluri formebis gaerTianebis unariT. Mmeore, Tanamedrove samyaro moqceulia msoflio istoriis fundamentur gagebaSi da am istoriidan qmnis dRevandelobas.  Mmesame, aRniSnuli distancireba, gidensis mixedviT, Tanamedroveobis Ddinamizmis meore wyaros _ gamonTavisuflebis _ mniSvnelovani winapirobaa.

Ggidensis mixedviT ,,gamonTavisufleba” gulisxmobs socialuri urTierTobebis ,,,,mowyvetas” urTierTqmedebebis lokaluri konteqstebisa da maTi  restruqturirebisagan sivrceze, drois SeuzRudav monakveTebze” (1990,p.21) (?). Tanamedrove sazogadoebebSi gadamwyvet rols asrulebs ori gamxrwneli meqanizmi. Ppirvelia, simboluri niSnebi, romelTagan yvelaze cnobilia fuli.Ffuli uzrunvelyofs droul-sivrcul distancirebas: Cven SegviZlia SevTanxmdeT Ddrosa da sivrceSi sakmaod moSorebulad myof  adamianebTan. Mmeqanizmebis meore tipia _ eqspertuli sistemebi, romlebic ganisazRvrebian, rogorc ,,teqnikuri Sesrulebis sitemebi an profesionaluri eqspertizebi, romlebic awesrigeben Cveni cxovrebis materialur da socialur garemos” (Giddens, 1990,p.27). eqspertuli sistemebi aerTianeben iseT profesionalebs, rogorebicaa eqimebi da iuristebi, magram Cvens yoveldRiurobaSic, Cveni manqanebi da saxlebi, aseve Seqmnila eqspertuli sistemebis mier da ganicdian zemoqmedebas maTi mxridan. eqspertuli sistemebi gvaZleven drosa da sivrcis miRma qmedebis garantiebs (Tumca riski aris).

Tanamedrove sazogadoebebSi sadac mniSvnelovani droul-sivrculi distancirebiT batonoben abstraqturli sistemebi, udidesi mniSvneloba aqvs ndobas. Nndobis moTxovna dakavSirebulia am distancirebasTan: ,,Cven ara gvaqvs vinmes ndobis moTxovna,  vinc mudmivad Cveni mxedvelobis areSia  da vis qmedebasac SeiZleba Tvalyuri vadevnoT” (Giddens, 1991,p.19). ndoba xdeba aucilebeli, rodesac Cven, droisa Tu sivrcis TvalsazrisiT mzardi distancirebis Sedegad, aRara gvaqvs sruli informacia socialuri qmedebebis Sesaxeb (Graib, 1992,p.99).  ndoba es aris ,,raime movlenebis Sesaxeb adamianis an sistemis saimedobis rwmena, sadac es rwmena aris adamianis patiosnebis, sxvisi siyvarulis an abstraqtuli principebis (teqnikuri codna) rwmena”(Giddens, 1990,p.34). ndobas aqvs udidesi mniSvneloba ara mxolod mTlianad Tanamedrove sazogadoebaSi, agreTve simboluri niSnebisa da eqspertuli sistemebisaTvis, romlebic Tanamedrove samyaroSi gamonTavisuflebis meqanizmis funqciebi akisria. magaliTad, fuladi ekonomikisa da samarTlebrivi sistemis normaluri funqcionirebisaTvis aucilebelia adamians qondes maT mimarT ndoba.

refleqsuroba _ es aris Tanamedroveobis dinamiurobis mesame maxasiaTebeli. gidensis struqturaciuli Teoriis fundamenturi Tviseba (iseve rogorc, misi azriT, adamianuri arseboba), refleqsuroba TanamedroveobaSi, iZens gansakuTrebul mniSvnelobas,  sadac ,,socialur praqtika arsebiTad icvlis xasiaTs, radgan mas mudmivad ikvleven da gardaqmnian am praqtikebis Sesaxeb miRebuli informaciis safuZvelze” (Giddens, 1990,p.38). Tanamedrove samyaroSi yovelive Ria aris refleqsiisaTvis, maT Soris TviT refleqsiac, rac Cven gviqmnis sruli gaurkvevlobis SegrZnebas. Aamave dros aq xelaxla iCens Tavs ormagi hermenevtikis problema (ix. Tavi II), radganac eqspertebis refleqsia socialur samyaroze cvlis, rogorc wesi, TviT am samyaros.

Tanamedrove cxovrebis gaSualebuli xasiaTi rig gansakuTrebul kiTxvebs ayenebs. erTi maTgania _ zogadad abstraqtuli sistemebisadmi da kerZod saeqsperto sistemebisadmi ndobis aucilebloba. Tavis erT-erT sadavo metaforaSi gidensi ambobs, rom ,,bavSvebs acrian”  pirveladi socializaciis periodis ndobis ,,doziT”, romelic asakSi Sesvlisas xels uwyobs maT mier garkveuli ontologiuri usafrTxoebis ndobis SeZenas. es ndoba, rogorc wesi, Zlierdeba yoveldRiuri movlenebis paralelurad. magram arsebobs TanamedroveobasTan dakavSirebuli axali  da saSiSi riskic, romelic mudmivad emuqreba Cvens ndobas gvibiZgebs yovlismomcveli ontologiuri arasaimedoobisaken. Aase Tvlis gidensi, Tumca gamxrwnelma meqanizmebma uzrunvelyves Cveni usafrTxoeba zogierT sferoebSi, magram maTve Seqmnes ,,riskis gansakuTrebuli profili”. riskis xasiaTi globaluria SemTxveviTi movlenebis siZlierisa (birTvuli omi Cven yvelas gagvanadgurebs) da gavrcelebis TvalsazrisiT, radgan exeba msoflioSi adamianTa umravlesobas (magaliTad, cvlilebebi Sromis saerTaSoriso danawilebis sferoSi). garda amisa, Cveni mcdelobebi  vmarToT garemomcveli samyaro aseve Seicavs risks. riskis albaTobas Seicavs institucionaluri garemoc, magaliTad investiciis  globaluri bazrebi. Aadamianebi sul ufro acnobiereben riskis arsebobas da  religiac da adaT-wesebic sul ufro nakleb imeds iZlevian, rom SesZleben am riskebis gadaakeTebas imedis safuZvlad. dRes sazogadoebis didi  nawili, albaT, informirebulia riskis sakiTxebze, romlebic Cven gvemuqrebian. Dda bolos, cnobierebas umZims imis gacnobiereba, rom riskisadmi winaaRmdegobis gawevis SesaZleblobebSi eqspertuli sistemebi SezRudulia.

ra moxda? ratomaa, rom Cven Tavad varT Tanamedroveobis, am damangreveli manqanis mgzavrebi da mainc gvaqvs negatiuri Sedegebi? Ggidensi asaxelebs ramodenime mizezs. maTgan pirvelia _ konstruqciis defeqtebi, romelTac aqvT adgili Tanamedrove samyaroSi: maT, vinc Seqmnes Tanamedrove samyaros elementebi, dauSves Secdomebi. Mmeore SesaZlo mizezia _ operatorTa uunaroba: problema exeba ara imaT, vinc Seqmna Tanamedrove samyaro, aramed imaT,  vinc mas marTavs. Mmagram gidensi ZiriTad mniSvnelobas Semdeg or faqtors aniWebs esenia _ winaswarganusazRvreli Sedegebi da socialuri codnis refleqsuroba. mxedvelobaSia, rom axali codna mudmivad ubiZgebs sistemas axali mimarTulebebiT da  rom SeuZlebelia sistemaze qmedebis gavlenis zusti prognozireba. CamoTvlili mizezebis gamo Cven ver SevZlebT vakontroloT damangreveli Zala _ Tanamedrove samyaro.

Dda mainc, gidensi ar Tmobs da gvTavazobs utopiuri relizmis paradoqsul kurss, is eZebs wonasworobas utopiur idealebsa da Tanamedroveobis cxovrebis realiebs Soris. is aseve aniWeba mniSvnelobas socialuri moZraobebis im rols, romelic SeiZleba Seasrulon maT Tanamedrove samyaros zogierTi riskis dasaZlevad, maT Sesaneleblad.

Ggidensis mcdeloba (Giddens, 1994) moiZios kompromisuli politikuri pozicia Cans erT-erTi bolo wignis dasaxelebaSi _ ,,memarcxeneobisa da memarjveneobis miRma: radikaluri politikis momavali”. maSin, rodesac arsebuli politikuri poziciebi kargaven sicocxlisunarianobas, gidensi gvTavazobs gardaqmnil ,,radikalur politikas”, romelic dafuZnebulia utopiur realizmze da orientirebulia siRaribis, garemos dabinZurebis problemebze, socialur cxovrebaSi Zaladobaze, iZulebaze, despotur Zalauflebaze. gidensis politikur poziciaSi miRebulia kapitalizmis zogierTi aspeqtebi (magaliTad, bazris), da socializmis mravali aspeqtis uaryofa (magaliTad, revoluciis). amgvarad, gidensi upiratesobas aniWebs Zalze viwro da Znel politikur bagirze siaruls.

Tanamedroveobaze aRwerili  Sexedulebebis safuZvelze SevecadoT ganvsazRvroT, Tu rogoria gidensis pozicia postTanamedroveobis mimarT. erTi mxriv, is uaryofs praqtikulad yvela princips, romlebsac Cven vakavSirebT postmodernizmTan. magaliTad, rodesac exeba sistematuri codnis SeuZleblobis sakiTxs, gidensi ambobs, rom es Tvalsazrisi Cven migviyvans ,,inteleqtualuri moRvaweobis srul uaryofamde” (1990,p.47). magram, miaCnia, rom Cven vcxovrobT ,,maRali” Tanamedroveobis epoqaSi. am samyaros, misi azriT, unda axasiaTebdes postdeficituri sistema, sul ufro mravalfenovani demokratizacia, demilitarizacia da teqnologiis humanizacia. magram, cxadia ar arsebobs aranairi garantiebi, rom samyaros gezs aiRebs postmodernis raime, rom araferi vTqvaT mis sruli Tvisebebisaken. gidensis azriT, refleqsuroba vlindeba imaSi, rom aseT SesaZleblobebze saubrisas is (sxvebic) SeiZleba, garkveuli azriT, xels Seuwyoben maT ganxorcielebas.

თანამედროვეობის გამანადგურებელი ძალა

ენტონი გიდენსი  Tanamedroveobis Teoriis mZafri kritika) Tavisi struqturaciuli Teoriis (ix. Tavi II) Sesabamisad da aseve klasikuri Teoretikosebis mier (magaliTad, maqs veberis rkinis galia) SemoTavazebuli Sexedulebebis alternativad Tanamedrove samyaros (romelic Caisaxa XVIIs. evropaSi) axasiaTebs, rogorc ,,damangrevel Zalas”. kerZod, is am termins iyenebs Tanamedroveobis win wamoweuli etapis _ radikaluri, maRali, an gviandeli Tanamedroveobis aRweris dros. Ggidensi edaveba imaT, vinc Tvlis, rom Cven SevediT postmodernizmis epoqaSi, Tumca momavalSi garkveuli saxis postmodernizms ar gamoricxavs. Ggidensis azriT, miuxedavad imisa, rom Cven jer kidev vcxovrobT Tanamedrove epoqaSi, dRevandeli samyaro arsebiTad gansxvavdeba sociologiis klasikuri Teoretikosebis droisagan.

Aai rogor aRwers is Tanamedroveobis damangrevel Zalas: saswaulebrivi Zalis dauokebeli manqana, romlis garkveuli doziT marTvas adamianebi koleqtiurad axerxeben, magram romelic cdilobs daaRwios Tavi Cvens kontrols da nawilebad daiSalos. damangreveli Zala anadgurebs maT, vinc winaaRmdegobas uwevs, magram miuxedavad imisa, rom zogjer is TiTqos midis arCeuli mimarTulebiT, is gasakviri saxiT sruliad gauTvaliswineblad icvlis mimarTulebas. Ees moZraoba srulebiTac ar aris mTlianad miuRebeli da uyuradRebo; xSirad is sixarulis momtania da damaimedebeli. magram sanam arseboben Tanamedrove institutebi, Cven verasodes ver SevZlebT gavakontroloT am moZraobis tempi da mimarTuleba. Tavis mxriv Cven verasodes ver vigrZnobT Tavs usafrTxod, radgan adgili, sadac es gza gadis arsebiT risks malavs (Giddens, 1990,p.139).

rogorc damangreveli Zala, Tanamedroveoba ukiduresad dinamiuria, esaa ,,Seukavebeli samyaro”, romelic cvlilebebis tempebiT,  masStabiT, siRrmiT bevrad aRemateba wina sistemebs (Giddens, 1991, p.16). gidensi azustebs, rom es damangreveli Zala araa erTmimarTulebiani. Ggarda amisa, is ar aris raime erTiani da mTliani, is Sedgeba ramdenime winaaRmdegobrivi da kofliqturi nawilebisagan. Aamgvarad, gidensi gveubneba Cven, rom ar gvTavazobs mkacri stilis ,,did Teorias”, ar gvTavazobs martiv, erTi mimarTulebis mqone ,,did monayols”.

Ddamangreveli Zalis cneba savsebiT Seesabameba struqturaciul Teorias, gansakuTrebiT im rols, romelsac asruleben masSi dro da sivrce. Ddamangreveli Zalis saxe aRniSnavs imas, rac gadaadgildeba drosa da fizikur sivrceSi. Mmagram es saxe ar Seesatyviseba im aqcents, romelsac gidensi akeTebs socialuri agentis Zalauflebaze. rogorc etyoba, damangrevel Zalas, Tanamedroveobis am meqanizms miewereba meti gavlena, vidre im agentebs, romlebic mas marTaven (Mestrovic, 1998,p.155). mocemuli sakiTxi TanxmobaSia gidensis damoukidebel istoriul analizTan, romelic ,,migviTiTebs, rom sistemuri tendenciebi batonoben samyaros Secvlis Cvens unarze”

კლასიკური თეორეტიკოსები თანამედროვეობის შესახებ

vidre gadavalT Tanamedroveobis Sesaxeb Cveni drois moazrovneTa Sexedulebebze, SevaxsenoT mkiTxvels, rom klasikosi Teoretikosebis umravlesoba aanalizebs modernis epoqis sazogadoebas. aseT analizs naTlad anxorcielebs sociologiis oTxi udidesi klasikosi Teoretikosi: marqsi, veberi, diurkemi da zimeli. Yyoveli maTgani ikvlevda Tanamedroveobis aRmocenebasa da dominirebul gavlenas. Tumca aRniSnuli moazrovneebi mSvenivrad acnobierebdnen Tanamedroveobis upiratesobebs, maTi Semoqmedebis ZiriTadi stimulia Tanamedrove samyaros mier gaCenili problemebis kritika.

cxadia, marqsisaTvis Tanamedroveoba ganisazRvreboda kapitalisturi ekonomikiT. marqsi aRiarebda im sikeTes, rac moitana wina sazogadoebebidan kapitalizmze gadasvlam. magram Tavis SemoqmedebaSi ZiriTadad eweva am ekonomikuri sistemisa da misi damaxinjebuli Tvisebebis (gaucxoeba, eqsploatacia da a.S.) kritikas.

veberisaTvis Tanamedrove samyaros ganmsazRvreli problemaa formaluri racionalobis (misi sxva formebis ignorirebis xarjze) gavrceleba da amis Sedegad racionalobis rkinis galiis aRmoceneba. Aadamianebi sul ufro metad xvdebian am rkinis galiis tusaRebi, romlis Sedegad sul ufro kargaven unars gamoavlinon TavianTi ZiriTadi adamianuri Tvisebebi. ra Tqma unda, veberi aRiarebs racionalobis upiratesobas _ magaliTad, organizaciis wina formebTan SedarebiT biurokratiis Zlier mxareebs, magram ufro dakavebulia racionalobis mier gamowveuli problemebis kvleviT.

Ddiurkemis TvalsazrisiT Tanamedroveobas axasiaTebs organuli solidaroba da koleqtiuri sindisis Sesusteba. Mmoitana ra Tan didi Tavisufleba da mrewveloba, organulma solidarobam agreTve gaaCina gansakuTrebiT specifikuri problemebi. magaliTad, saerTo moralis SesustebiT adamianebi grZnoben TavianT uazro yofas, rom isini  ,,mitovebuli” arian Tanamedrove samyaroSi. sxva sityvebiT, maT tanjavT anomia.

zemoTmiTiTebuli klasikosebisagan meoTxes, georg zimels aq cota met yuradRebas davuTmobT, ufro imitom, rom amaswinaT is erTdroulad moixsenies, rogorc modernistic (Frisby, 1992) da postmodernistic (Weinstein, 1993; Jaworski, 1997). radgan zimeli garkveuli azriT SeiZleba mivakuTvnoT orive kategorias, amitom is gvevlineba wignis am da Semdegi Tavis mnSvnelovan damakavSirebel rgolad. Aaq ganvixilav Tu ratom unda CaiTvalos zimeli modernistad, xolo Semdeg TavSi mis postmodernistad gamocxadebis argumentebs.

frisbi emxroba im Tvalsazriss, rom ,,zimeli Tanamedroveobis pirveli sociologia” (Frisbi, 1992,p.59). miiCneven, rom zimeli ikvlevs Tanamedroveobis or urTierTdakavSirebul sferos _ qalaqsa da fulad ekonomikas. Tanamedroveoba qalaqSia koncentrirebuli da aq Zlierdeba, xolo fuladi ekonomika moazrebulia rogorc Tanamedroveobis gavrceleba da gafarToebა

poji  Tanamedroveobis Temas exeba fulTan mis im saxiT urTierTobaSi, ra saxiTacaa is warmodgenili zimelis ,,fulis filsofiaSi”.  poji miiCnevs, rom am naSromSi gamoixata sami Sexeduleba Tanamedroveobaze. jer-erTi, mtkicdeba, rom modernizacia aZlevs adamians mTel rig upiratesobebs, gansakuTrebiT gamoavlinos Tavisi potenciuri SesaZleblobebi, romelTac ver avlenda Tanamedrove sazogadoebamde, radgan es SesaZleblobebi daTrgunuli iyo. am azriT zimeli Tanamedroveobas adarebs ,,gamofxizlebas, anu adamianis gvarisaTvis adre SeumCneveli SesaZleblobebis naTlad gamoxatul gamovlenas” (Poggi, 1993,p.165). meore, zimeli ganixilavs fulis mZlavr zemoqmedebas Tanamedrove sazogadoebaze. Bbolos zimeli yuradRebas amaxvilebs am gavlenis arasasurvel Sedegebze TanamedroveobisaTvis, gansakuTrebiT gaucxoebis problemaze. Eam ukanasknels mivyevarT zimelis sociologiuri Teoriis centralur problemamde zogadad,  da aseve mis Tanamedroveobis sociologiamde _ ,,kulturis tragediamde”, obieqtur da subieqtur kulturebs Soris kavSiris gaxleCamde, an, rogorc zimelis wers, ,,individualuri kulturis atrofiasa da obieqturi kulturis hipertrofiamde” (cit Frisby, 1992, p.69).  

frisbis TvalsazrisiT, zimeli maxvils akeTebs Tanamedroveobis ,,gamocdilebaze”. am gamocdilebis mniSvnelovani elementebi _ dro, sivrce da SemTxveviTi mizezobrioba _ centraluri aspeqtebia, yovel SemTxvevaSi, Tanamedroveobis im Teoriebisa, romlebic am TavSi ganixilebian: zimelis azriT Tanamedroveobis gamocdileba wyvetadi xasiaTisaa: dro ganixileba, rogorc gardamavali, sadac erTmaneTs emTxveva mimdinare momentebi da axlandeli drois SegrZneba; dro, rogorc Soreulisa da siaxlovis dialeqtika . . . da mizezobrioba, rogorc pirobiTi, cvladi da SemTxveviTi .

Mmiuxedavad imisa, rom zimeli, ra Tqma unda, SeiZleba CaiTvalos postmodernistad da, rogorc Semdeg TavSi vnaxavT, rogorc etyoba, postmodernistebTan ufro meti aqvs saerTo vidre sxva klasikos social Teoretikosebs, mainc aseve dasabuTebulad SeiZleba is CaiTvalos modernistad. DdarwmunebiT SeiZleba iTqvas, rom sakiTxebi, romelTac is uTmobs did yuradRebas _ ganasakuTrebiT qalaqi da fuladi ekonomika _ warmoadgenen Tanamedroveobis arss. Aamgvarad, zimelic ki, marqsi, veberi da diurkemi xom TavisTavad, unda Sefasdes rogorc Tanamedroveobis sociologiiT dakavebuli Teoretikosi.

1920 wlisaTvis sociologiuri Teoriis es klasikosebi ukve aRar iyvnen cocxlebi. axla naTelia, rom 1920 wlis Semdeg msoflio Zalian Seicvala. Ppostmodernis epoqis dawyebasTan dakavSirebiT (Tu vivaraudebT, rom is dadga) Tvalsazrisebi gansxvavebulia, Tumca 1920 welze adre TariRs aravin asaxelebs. saqme is ki araa, CaiTvalos Tu ara am drois Semdeg momxdari cvlilebebi Cveulebriv movlenebad da arian Tu ara dakavSirebuli TanamedroveobasTan, an rom isini iseTi dramatiuli da radikalurebia, rom umjobesia dRevandeloba aRvweroT axali terminiT _ postmodernizmiT. Aam Dda Semdeg TavebSi  ganvixilavT am sakiTxebs.

Aam nawilSi Cven gavecnobiT Cveni drois zogierTi Teoretikosis Tvalsazriss (arian sxva mecnierebic (magaliTad,Lefebvre, 1962|1995; Touraine, 1995; Wagner, 1994; Wood, 1997), romelTa Semoqmedebas Cven aq ver ganvixilavT  adgilis ukmarobis gamo) romlebic sxvadasxvanairad Tvlian, rom jer kidev jobs dRevandeli samyaro ganvixiloT, rogorc Tanamedroveoba.

სოციოლოგიის ზოგადი (მოკლე) განსაზღვრება

     ზოგადი განსაზღვრებით, არის მეცნიერება საზოგადოების შესახებ სოციოლოგების მიზანია მაქსიმალურად გასაგები გახადონ ის, რაც არ იყო გასაგები და ცხადი თვით რეალობაში სოციოლოგია სოციალური მეცნიერებაა და მაიცავს განსხვავებულ აზრთა სპექტრს შესასწავლი ობიექტის მიმართ. სოციოლოგთა ინტერესების ობიექტთა თაობაზე სამი ძირითადი კონცეფცია იკვეთება. პირველის მიხედვით, შესწავლის საგანია სოციალური სტრუქტურა, რომელიც მოიცავს ურთიერთობათა ფორმებს რომლებიც დამოუკიდებელია კონკრეტული ინდივიდისაგან და მათ მიერ დაკავებული პოზიციებისაგან საზოგადოებაში. მეორე კონცეფციის მიხედვით შესწავლის საგანია ის, რასაც სოციოლოგიაში კოლექტიურ წარმოდგენას უწოდებენ. მესამე კი, არის სოციალური ქმედება, ანუ ინდივიდთა და მათი ჯგუფების ურთიერთქმედება. XIX-XX საუკუნეთა მიჯნაზე უკვე გამოჩნდა რეალური პროცესი მიმართული იმისაკენ, რომ სოციოლოგია გამხდარიყო აკადემიური დისციპლინა. XIX საუკუნის ბოლოს სოციოლოგია უკვე გამოიკვეთა როგორც ცალკეული დისციპლინა აშშ-ს და ევროპის წამყვან უნივერსიტეტებში. ეს დისციპლინა მიმართული იყო თანამედროვე საზოგადოების ისტორიული ტენდენციების და არსებული პრობლემების გადაჭრის ხერხების აღმოჩენისაკენ.